10-02-2017, 14:19
10-02-2017, 14:18
Рыгор Крушына - Усюды дарогі
Бяздомны вандроўнік не мае прыпынку.
Чужыя пад’езды, чужыя парогі,
I голас уяўны: – Ці вернешся, сынку?
Дарогі каберцам ляглі на даліны,
На стэпы, пустэчы, на горныя лукі.
Дарогі даюць дарагія хвіліны
Шчаслівай сустрэчы і горкай разлукі.
Мой дух неспакойны, упарты, палётны
Імкнецца ў нязнаныя пушчы і нетры.
Вунь сцеляцца роўна асфальту палотны,
Тут – рэйкі чыгунак, там – трасы ў паветры.
Я сёння ў Мадрыдзе, а заўтра ў Нью-Ёрку.
Пакіну пачуцці па добрых краінах.
Ёсць песні на ўзмор’і, узлессі, узгорку,
Гучаць на пяскох, на ссівелых руінах.
А ўсё-ж наймілейшая песня, што зроду
Я чуў ад бацькоў, і я ў тым прызнаюся:
Яна не сціхае на вуснах народу
Маёй сэрцагрэйнай жывой Беларусі.
Не сціхне яна і ў далёкай дарозе.
Я буду спяваць, падбіраючы словы.
Мне цёпла ў паэзіі, холадна ў прозе
I горача ў гомане роднае мовы.
Па свеце праменнем кладуцца дарогі,
Расце хараство на зямлі і на моры.
I я ў падарожжы не маю знямогі,
У працы штодзённай не ведаю зморы.
Радкі на паперы – таксама дарогі,
На іх непрыкметна губляюцца сілы.
Парадак жыцця непахісны і строгі.
Дарога апошняя – шлях да магілы.
I згадка міжвольная: бацькава хата,
Гародчык з півоняй, гарошкам і макам.
Усё гэтак міла, так ласкі багата,
I слуцкая бэра прынаджвае смакам.
У сэрцы хаваючы жаль і трывогу,
Кажу суцяшальна сабе я самому:
– Бяду перажыў. Уцалеў, дзякуй Богу.
А можа дарога спрастуе дадому.
10-02-2017, 14:18
Янка Золак - Белая, светлая, чыстая
Мой галасісты жаўрук!
Ты – мая доля вячыстая
Маці мая – Беларусь!
Летняй улевай купаная,
Першага снегу бялей.
Толькі адна ты каханая,
Цэлага свету мілей.
Свежай расою абмытая,
Многа ты зведала скрух
Сынам сваім не забытая
Маці мая – Беларусь.
Доля твая не згалелая,
Ты яшчэ ўбачыш зару,
Светлая, чыстая, белая
Маці мая – Беларусь!
22 сакавіка 1985 г
10-02-2017, 14:17
Алесь Салавей - Беларусі
тут нядаўна йшчэ зналі прымус...
За цябе маё сэрца балела,
дарагая мая Беларусь.
Нам жыццё было цяжкім прыгонам,
і канца не было тэй бядзе.
Чуў Свяцейшы з высокага трону
горкі плач і літанні людзей.
Па шырокіх прасторах раздольных
беларускіх лугоў і палёў
гаравалі грамады бяздольных
паднявольных калгасных рабоў.
Час мінуў той. Цяпер будзе йначай.
Досыць крыўды нясці на гарбе!
Я цяпер не такую прадбачу,
дарагая Радзіма, Цябе.
Веру: нашы палеткі расквеціць
залаты ураджай каласся,
і пяшчотнае сонца засвеціць
на руінах старога жыцця.
1942
10-02-2017, 14:17
Мікола Мятліцкі - Санеты Чарнобыля
Сцяжыны лёсу пазаплёў палын,
Бальшак Жыцця жарства наўсцяж укрыла.
I восенню пустэльнаю паныла
Шугае ў небе жураўліны клін.
I толькі мой балесны прыпамін
Імкне на ўлонне шчасця легкакрыла –
Там памяць дні калішнія ўзвіхрыла,
Пунсова рдзее гронамі калін.
Мне зноўку час адкрыўся беззваротны –
I адступіўся травастой смяротны,
Вяскоўцы звычна крочылі сцягой.
Быў іхні дзень. Быў іхні рух мне бачны.
Жыцця галасам упіваўся Бабчын.
I не было рэальнасці другой.
2
Ступаю ў лес – падсушаным сіўцом
Хрусціць дарога спудна і сіроча.
Хваін сцяна, як тая патароча,
Гарбаціцца за бліжнім азярцом.
10-02-2017, 14:17
Міхась Кавыль
10-02-2017, 14:14
Ларыса Геніюш - Родная мова
Іншай мовы мы сэрцам не чуем.
Мілагучнасцю любых нам слоў,
быццам музыкай, душу чаруеш.
Мы за вокнамі дзень залаты,
нашых рэкаў пявучыя хвалі,
роднай хаты святыя куты
ў гэтай мове раз першы назвалі.
Мова наша – буйны цветабой!
Пралілася ў ёй першая радасць...
Словы матчыны сыпалісь ў ёй,
як лісточкі з адцвіўшага саду.
Любай песняй старою гучыш
з-над калыскі, з гадоў тых дзяцінных;
салаўіным разлівам ўначы,
звонам хваляў прыткой ручаіны.
З-пад вясковых прыветлівых стрэх
мілагучна звініш ад світання;
бы дзявочы рассыпчысты смех,
быццам першае ў сэрцы каханне!
Ты – вясною аквечаны луг,
шум дубровы магутны, пявучы;
непадайны сталёвы ланцуг,
што нам сэрцы крывіцкія лучыць!
Так балюча і гэтак даўно
стогне любы народ ў паняверцы;
ты адна толькі ясным прадном
нам снуешся праз нівы, праз сэрцы.
Святы прадзедаў ты нам адказ,
якім слаўна ў харомах гудзела!
Ты – як неба, як сонца для нас,
быццам наквеццю сад заінелы.
Мова родная, мова дзядоў!
Іншай мовы мы сэрцам не чуем.
Мілагучнасцю любых нам слоў,
быццам музыкай, душу чаруеш.
1942
10-02-2017, 14:14
Лукаш Калюга - Трахім з Пагулянкі
– А дзе ж вашы болей? Дзе ж мужчыны?
Яму ўсё роўна, хто б там ні быў у хаце: мужчыны ці жанкі. Абы было з кім забавіцца. Не хоча слухаць Трахім жаночага адказу. Прыслухаўся ўжо ён. Аднакія словы – як бы заўчылі ў кожнай хаце:
– Хто іх ведае! Недзе сышлі з дому.
Трахім дастане з-за пазухі капшук з тытуном. Начэрпае карашкоў паўнюсеньку люльку ды, нікому нічога не кажучы, пойдзе к ямцы прыкурыць. Там лучынкаю, ці так трэскаю якою, разгорне жар, набок адкоціць адзін, каторы спрытнейшы, вугольчык. Голымі рукамі возьме яго і паложыць у люльку. Пэхкае і маўчыць. Калі ж у каторай гаспадыні жар у ямку не выграбены, тады Трахім хваліць даўнейшы свет. Такая то-бо тады выгада была: ніколі свой агонь дома не зводзіўся, і на запалкі не трэ было траціцца. Выпаліць сабе гаспадыня печ. Выгарне жар у ямку. Зверху яго попелам засыпле, каб не разгарваўся. Так ён і тлее памаленьку, пакуль назаўтрае не раздзьмухае, лучынак не запаліць, каб дровы імі падпаліць. Толькі й помніць Трахім, што даўней у іх хаце ўсяго адзін раз з гасцей ўначы прыехалі ды заспалі траха не да паўдня – усяго тады й давялося бегчы са збаночкам к суседзям жару пазычыць.
10-02-2017, 14:13
Уладзімір Жылка - Сёмуха
Ля ганка і варот паўбітыя бярозкі –
Сягоння Сёмуха, сягоння свята вёскі.
I весялейшае не знойдзецца пары.
Пагодны, ясны дзень. У полі і ў бары
Паветра хмельны пах, смяюцца сонца коскі,
А ў хаце бел абрус, падходны блін дар Боскі
I шчасцем свецяцца мужычыя твары.
І веру радасна я болей, чым калі,
Ў вялікі лёс і шлях Радзімае зямлі:
Абуджаны народ быліц дазнае сказ –
Узрушыць як адзін пры свеце бліскавіцы.
Прыйдзі хутчэй! Я жду цябе, жаданы час.
Дай думам сёмушным і казкам дай здзяйсніцца.
1921
10-02-2017, 14:13
Якуб Колас - Зорка
Вечнае неба таемна-прыгожа.
Есць нейкая сувязь, няспынная плынь,
Толькі ім назвы, імя не знаходжу.
Ласкава кажа мне зорка: спачынь!
Ах, мой вандроўнік, суцішся, нябожа!
Носіш ты ў сэрцы жальбу далячынь,
Атам журботны ў святым падарожжы.
Светлая зорка, ты ярка гарыш,
Одум мой горкі ўзнясі ты на крыж,
Мне ж падары ты радасць спакою!
О, не, ты далёка, халодны твой жар.
Вечар мой нікне под полагам хмар.
Арфа разбіта – чыею рукою?