I. Хрэсьбіны

Ноччу над калыскай дзіцяці спяваюць Жыццё, Доля, Бяда, Голад і Холад. Жыццё дае яму пад уладу "як ёсць усё чыста на свеце". Доля абяцае напяваць чалавеку "аб радасці, славе, багацці", але яна ўцячэ ад яго. Бяда ж будзе з ім заўжды ("I так ён зжывецца са мной, што стану яго я душой"). Голад і Холад збіраюцца "хадзіць за ім парай, наводзіць балесці і хмары". Жыццё, Доля, Бяда, Голад і Холад даюць імя дзіцяці - Мужык.

II. На службе

Маленькі, босы, у парванай апратцы пастушок пасе скаціну, жаліцца на сваю долю. Прыходзіць маці, пытаецца, чаму сын невясёлы. Жанчына плача, шкадуючы сваё дзіця. Пастушок яе супакойвае:

Не плач, маці, і не злуйся
На жыццё,
Як я ў сілачку ўбяруся,
Змагу ўсё.

III. Вяселле

Сват і свацця запрашаюць весяліцца, хваляць маладых. Малады абяцае нявесце: "Зажывём мы па-сваёму, як ніколі, як ніхто". Маладой страшна і трывожна, бо яна пакідае родную хату, наперадзе зусім новае жыццё.

IV. Вясна

У хату Мужыка прыходзіць Вясна. Нагадвае, што ўжо прасохла ралля, трэба сеяць. Мужык жаліцца, што "зерня к севу няма".

V. За сахою

Мужык арэ, падганяе спрацаванага коніка, яму самому "ломіць косці, грудзі... пыл засыпаў вочы". Падарожны, мінаючы аратага, гаворыць пра сваю нядолю, бо ў яго няма хаты, нівы. Але бяздольным лічыць сябе і араты, які ўсё гэта мае.

VI. Лета

На ўзмежку пад грушай сядзіць Мужык. Відаць залітая паводкай сенажаць, пабітае градам жыта. На небе падымаецца чорная хмара. Лета прапануе яму весялей глядзець, працягвае серп і касу. Мужык паказвае на сваю сенажаць і поле. Лета ўшчувае селяніна:

I не стыдна табе век-вяком,
Хоць і дуж, як той дуб векавы,
Вясці гутарку ўсё са плачом,
Ніжэй гнуцца павялай травы!

Падказвае, што ў двары (у пана) ёсць заробкі. Мужык даводзіць, што двор ён знае даўно, з году ў год пакідаў там сілу.

Вынімала мне паншчына дух,
Зжыў яе - думаў, воля дасць хлеб...
Як за паншчынай, бедзен і слеп.

Лета кідае Мужыку пад ногі серп і касу. Пачынаецца моцны дождж з градам.

VII. Касьба і жніво

Гарачыня. Мужык косіць, Жонка жне. З ёю побач малыя дзеці. Мужык, звяртаючыся да касы?

Век звініш, свішчыш,
Адкляпаная,
Век плыве сляза
Неўніманая.

Жонка, абкручваючы параненую на ржышчы нагу:

Усюды бог гасціў
З сваёй ласкаю,
Толькі крыў мінуў
Ніву хамскую.

Ідзе да калыскі немаўляці і корміць яго.

VIII. Восень

Мужык малоціць. З'яўляецца Восень і пытаецца, як у яго з кормам, як жыта, Селянін адказвае, што ўсяго мала, "да паўзімкі не стане". Восень раіць прыкупіць "з пудзік хлеба", пазычыць "з воз сянца". Але на гэта ў Мужыка няма грошай.