25-09-2016, 14:05
Міхась Чарот
Міхась Чарот (сапраўднае прозвішча — Міхаіл Сымонавіч Кудзелька) нарадзіўся 7 лістапада 1896 г. у вёсцы Рудзенск Ігуменскага павета Мінскай губерні (цяпер Пухавіцкі раён Мінскай вобласці) у сям'і малазямельных сялян.
Пасільная праца на гаспадарцы ў гады дзяцінства спалучалася для будучага паэта з пачаткамі вучобы: першую адукацыю атрымаў у наёмнага так званага «дарэктара», потым скончыў двух-класную пачатковую школу, а ў 1913 г. паступіў у Маладзечанскую настаўніцкую семінарыю. У гады першай сусветнай вайны семінарыя эвакуіравалася ў Смаленск. Тут прайшлі два апошнія гады навучання Міхася Чарота, калі ён быў ужо не «свавольнікам», а за паспяховае навучанне пераведзены ў лік стыпендыятаў.
Семінарыю Міхась Чарот закончыў у 1917 г., але настаўнічаць яму не давялося: быў мабілізаваны ў армію. Служыў афіцэрам запаснога палка ў г. Кузнецку, там намагаўся разам з іншымі афіцэрамі-беларусамі стварыць беларускі гурток. Вясною 1918 г. Міхась Чарот вярнуўся ў Мінск, пачаў настаўнічаць у беларускай школе, паступіў на вучобу ў педагагічны інстытут. У гэты ж час ён далучыўся да культурна-нацыянальнага жыцця: маючы прыгожы барытон, спяваў у хоры В. Тэраўскага пры «Беларускай хатцы», стаў старшынёй тэатральнага гуртка «Маладзік». Бурныя палітычныя падзеі таго часу не далі магчымасці засяродзіцца на вучобе і настаўніцкай працы. Трэба было бараніць Бацькаўшчыну са зброяй у руках, і Міхась Чарот у 1919 г. спрабуе ўступіць у Беларускае войска, якое стваралася пры Беларускім нацыянальным камітэце, што існаваў як выканаўчы орган Усебеларускага з'езда 1917 г. Гэта быў час польскай акупацыі на Беларусі, і Міхась Чарот быў у шэрагах барацьбітоў за нацыянальнае вызваленне, што ў далейшым знойдзе водгук шмат у якіх яго паэтычных творах.
Даследчыкі зусім правамерна называюць Міхася Чарота адным з лідэраў беларускай савецкай літаратуры 20-х гадоў. Яго творчасць адбіла ў сабе рамантычныя парыванні, супярэчнасці і вялікія ілюзіі свайго часу.
Пасля 1920-1921 гг. творчыя арыентацыі Міхася Чарота мяняюцца, нацыянальна-патрыятычныя матывы саступаюць месца рэвалюцыйнай патэтыцы.
Восенню 1923 г. здарылася знамянальная падзея ў літаратурным жыцці Беларусі — утварылася першая масавая літаратурная арганізацыя «Маладняк». Міхась Чарот, які быў ужо вядомым паэтам, шмат друкаваўся, выдаў некалькі кніг, стаў яе аўтарытэтным кіраўніком. У 1927 г. пасля «другога расколу» арганізацыі ён выйшаў з «Маладняка» і далучыўся да «Полымя», затым, у 1928 г., стаў членам БелАППа. У гэты час ён — рэдактар «Савецкай Бсларусі» і кандыдат у члены ЦК КП(б)Б.
У 30-я гады Міхась Чарот практычна адышоў ад літаратурнай дзейнасці. Пасля працэсу 1930 г., калі ўсе праявы нацыянальнага жыцця былі асуджаны як «нацыянал-дэмакратызм», сам Чарот прычыніўся да асуджэння тых пісьменнікаў і грамадскіх дзеячаў, з кім не так даўно разам тварыў літаратуру, і змагаўся за Беларусь у 1919 г.
У канцы студзеня 1937 г. Міхась Чарот быў арыштаваны, абвінавачаны як удзельнік «контррэвалюцыйнай нацдэмаўскай арганізацыі» і пасля допытаў і катаванняў, прызнаўшы сябе вінаватым, быў прыгавораны да расстрэлу. Загінуў 29 кастрычніка 1937 г. у Мінску. У 1956 г. рэабілітаваны.
Багдановіч І. Э. Міхась Чарот // Гісторыя беларускай літаратуры ХХ стагоддзя: У 4 т. Т. 2. Мн., 1999. С. 454-474.
Пасільная праца на гаспадарцы ў гады дзяцінства спалучалася для будучага паэта з пачаткамі вучобы: першую адукацыю атрымаў у наёмнага так званага «дарэктара», потым скончыў двух-класную пачатковую школу, а ў 1913 г. паступіў у Маладзечанскую настаўніцкую семінарыю. У гады першай сусветнай вайны семінарыя эвакуіравалася ў Смаленск. Тут прайшлі два апошнія гады навучання Міхася Чарота, калі ён быў ужо не «свавольнікам», а за паспяховае навучанне пераведзены ў лік стыпендыятаў.
Семінарыю Міхась Чарот закончыў у 1917 г., але настаўнічаць яму не давялося: быў мабілізаваны ў армію. Служыў афіцэрам запаснога палка ў г. Кузнецку, там намагаўся разам з іншымі афіцэрамі-беларусамі стварыць беларускі гурток. Вясною 1918 г. Міхась Чарот вярнуўся ў Мінск, пачаў настаўнічаць у беларускай школе, паступіў на вучобу ў педагагічны інстытут. У гэты ж час ён далучыўся да культурна-нацыянальнага жыцця: маючы прыгожы барытон, спяваў у хоры В. Тэраўскага пры «Беларускай хатцы», стаў старшынёй тэатральнага гуртка «Маладзік». Бурныя палітычныя падзеі таго часу не далі магчымасці засяродзіцца на вучобе і настаўніцкай працы. Трэба было бараніць Бацькаўшчыну са зброяй у руках, і Міхась Чарот у 1919 г. спрабуе ўступіць у Беларускае войска, якое стваралася пры Беларускім нацыянальным камітэце, што існаваў як выканаўчы орган Усебеларускага з'езда 1917 г. Гэта быў час польскай акупацыі на Беларусі, і Міхась Чарот быў у шэрагах барацьбітоў за нацыянальнае вызваленне, што ў далейшым знойдзе водгук шмат у якіх яго паэтычных творах.
Даследчыкі зусім правамерна называюць Міхася Чарота адным з лідэраў беларускай савецкай літаратуры 20-х гадоў. Яго творчасць адбіла ў сабе рамантычныя парыванні, супярэчнасці і вялікія ілюзіі свайго часу.
Пасля 1920-1921 гг. творчыя арыентацыі Міхася Чарота мяняюцца, нацыянальна-патрыятычныя матывы саступаюць месца рэвалюцыйнай патэтыцы.
Восенню 1923 г. здарылася знамянальная падзея ў літаратурным жыцці Беларусі — утварылася першая масавая літаратурная арганізацыя «Маладняк». Міхась Чарот, які быў ужо вядомым паэтам, шмат друкаваўся, выдаў некалькі кніг, стаў яе аўтарытэтным кіраўніком. У 1927 г. пасля «другога расколу» арганізацыі ён выйшаў з «Маладняка» і далучыўся да «Полымя», затым, у 1928 г., стаў членам БелАППа. У гэты час ён — рэдактар «Савецкай Бсларусі» і кандыдат у члены ЦК КП(б)Б.
У 30-я гады Міхась Чарот практычна адышоў ад літаратурнай дзейнасці. Пасля працэсу 1930 г., калі ўсе праявы нацыянальнага жыцця былі асуджаны як «нацыянал-дэмакратызм», сам Чарот прычыніўся да асуджэння тых пісьменнікаў і грамадскіх дзеячаў, з кім не так даўно разам тварыў літаратуру, і змагаўся за Беларусь у 1919 г.
У канцы студзеня 1937 г. Міхась Чарот быў арыштаваны, абвінавачаны як удзельнік «контррэвалюцыйнай нацдэмаўскай арганізацыі» і пасля допытаў і катаванняў, прызнаўшы сябе вінаватым, быў прыгавораны да расстрэлу. Загінуў 29 кастрычніка 1937 г. у Мінску. У 1956 г. рэабілітаваны.
Багдановіч І. Э. Міхась Чарот // Гісторыя беларускай літаратуры ХХ стагоддзя: У 4 т. Т. 2. Мн., 1999. С. 454-474.
Уважаемый посетитель, Вы зашли на сайт как незарегистрированный пользователь.
Мы рекомендуем Вам зарегистрироваться либо войти на сайт под своим именем.
Мы рекомендуем Вам зарегистрироваться либо войти на сайт под своим именем.