МАНАЛОГ
Памяці тшэтаў 3. Астапенкі і Ю. Таўбіна

* * *

Калі і дзе, я ўдакладняць не стану Таго, што больш не выклікае прэк, Бесчалавечнасць выпаліла рану На часе тым, што адышоў навек.

А забыццё, каб сцерці з нешматслоўнай Зямлі бесчалавечную віну, Схавала месца смерці безназоўнай Пад дываном, сатканым з дзірвану.

I хоць дзірван,што рану ўкрыў старанна, Стаў палыном на мёртвай глебе той, Не зарасла зямлі жывая рана, А зарасла зямля яе травой.

Дзе 6 я ні быў, дзе 6 давялося
Убачыць дол сівы ад палыну, Пякуча сэрца сціснецца, і лёс я Загінуўшых без весткі памяну.

9

* * *

Сябры мае! Пад пустак дыванамі Цг не абрыдла безназоўнасць вам? Дзе дзверы, што замкнуліся за вамі? Як васзнайсці? Якіх пытацца брам?

Маўчыць нябыт каменных пліт паважных, Дзе з надпісаў дажджы змываюць пыл, Там я блукаў, але імёнаў вашых Не адшукаў на вокладках магіл.

Няма куды сваю жалобу ўскласці Ні жонкам, ні знаёмым, ні бацькам. Сябры мае, хіба аб гэтым шчасці У маладосці марылася нам?

Вяло нас музы строгай блаславенне На шлях цяжкі, ды што казаць аб тым... Я — ваша памяць, вы — маё сумленне,Я — дрэўка, вы — трывалы сцяг на ім.

10

Устоіць той, хто варт, На старт, сябры, на старт!
Юлі Таўбін * * *

Быў кожны з вас адважных стартаў варты, Шкада, што фініш быў не вартым вас. Па-рознаму адлегласць паміж стартам I фінішам нам адмярае час.

Адным, хто доўга жыў, зрабіўшы мала,— Кароткім падарожжам за труной; Другім,хто шмат зрабіў, пражыўшы мала,— Адлегласцю ў бяссмерце даўжынёй.

Нядоўгім быў ваш век, як век падзёнак, Мае сябры!.. Суровы сівер змёў Са старту вас. Вы — кнігі без старонак, Лісты без дрэў, дарогі без слядоў.

Нялёгка мне працягам быць тых самых Няходжаных шляхоў, быць вартым тых Спраў абарваных, кніг недапісаных, Якім не ўзняцца з фінішаў сваіх.

I

** *

Не бачыўся я ўсё жыццё амаль 3 сябрамі незабыўнымі маімі. Зноў выклікае на размову з імі Навекі разлучыўшая нас даль.

Каня свайго сядлаю і ў дарогу, Цяжэйшую з усіх былых дарог, Кіруюся адзін,— як маналог На пошукі жывога дыялогу.

Але ці след спяшацца мне, калі
Цень падаўжэў, конь пакалечыў ногі
I там, куды я еду, дыялогі
Спяць вечным сном, набраўшы ў рот зямлі?
Непрыпыняйся, не жахайся, слова!.. Хай адвячорак доўгім ценем лёг — Магчыма немагчымая размова Датуль, пакуль магчымы маналог.

12

* * #

Як мне сябрам паклон адважыць нізкі, Дзе адшукаць іх захавання дол? Ляглі маўклівым сведчаннем на стол Адзіныя іх помнікі — дзве кніжкі.

Друкарняю адціснуты як след На вокладках два прозвішчы і даты Іх нараджэння новага на свет. Дватомікі, як два чырвоных святы!

Смяротнага спаборніцтва з пяром Не вытрымаў ні штык, ні сталь рыдлёўкі, I не змагла імгла нямой дамоўкі Верш задушыць халодным забыццём.

Два томікі — два помнікі. 3 партрэтаў Глядзяць сябры. Мы дружбе служым зноў... Інакшых служб не трэба для паэтаў — Ні ладану, ні жаласных прамоў.

13

* * Не

Глядзіце без дакору і пагарды Вы намяне з экранаў вашых кніг, Як кінастужак спыненыя кадры, Гатовыя крануцца кожны міг.

На старце вы. Ад быстрае пагоні Мне не ўцячы, а вам не перагнаць Мае маршчыны і сівыя скроні, Якім рукой да фінішу падаць.

Для тых, хто вас не бачыў, вы — партрэты Адстартаваўшых год. А для мяне — Вы назаўжды майго юнацтва леты, Што не падставяць скроняў сівізне.

Для іншых вы — ахвяры радавыя Крутыхгадоў, бязлітасных судоў. А для мяне — вы маршалы, якія Камандавалі б арміямі слоў.

14

[pic]

* * *

Так, мы — сябры па сэрцу і па зброі, Вядомы арсенал байцоўскі наш: Чарніла і чарніліца, пяро і Хімічны альбо просты карандаш.

Мне нечым перад вамі ганарыцца, Сябры!.. Адны ў нас пушчы і палі, Засмаглымі радкамі...