1-09-2020, 23:17

Защита Лужина

Родители десятилетнего Лужина к концу лета наконец решаются сообщить сыну, что после возвращения из деревни в Петербург он пойдёт в школу. Боясь предстоящего изменения в своей жизни, маленький Лужин перед приходом поезда убегает со станции обратно в усадьбу и прячется на чердаке, где среди прочих незанимательных вещей видит шахматную доску с трещиной. Мальчика находят, и чернобородый мужик несёт его с чердака до коляски.

Лужин старший писал книги, в них постоянно мелькал образ белокурого мальчика, который становился скрипачом или живописцем. Он часто думал о том, что может выйти из его сына, недюжинность которого была несомненна, но неразгаданна. И отец надеялся, что способности сына раскроются в школе, особенно славившейся внимательностью к так называемой «внутренней» жизни учеников. Но через месяц отец услышал от воспитателя холодноватые слова, доказывающие, что его сына понимают в школе ещё меньше, чем он сам: «Способности у мальчика несомненно есть, но наблюдается некоторая вялость».

Рассказ учит нас всегда помнить о маленьких чудесах, так как это приносит радость.

Звезды под дождем – звучит очень красиво и романтично. Но на свете стало столько практичных людей и совсем не романтиков, что иногда становиться скучно жить, ведь на свете столько всего интересного, что не успеешь стать взрослым, как поймешь, что времени совсем нет на эти «глупости», как говорят все они – взрослые. Но один мальчик по имени Славка считал совсем по-другому, он хотел многое узнать, и в душе он верил в сказку, и не только потому, что был еще мал, а потому, что хотел сам создавать ее, чтобы других жилось лучше и веселее.

Однажды он для того, чтобы видеть звезды под дождем, чтобы созвездия неба можно было видеть не только ночью на улице, но где-то в других местах – он проколол зонт черного цвета. Славка не думал, что сделал что-то плохое. Но его, тем не менее, наказали, и злая тетка, которая только приехала, а мама поддержала ее. Это все очень расстроило мальчика, а потому он убежал из дома, и решил доставить эту радость другим людям. Но и там его не все поняли. Разве только капитан, который отправлялся вскоре в Антарктиду. Именно этот человек понял маленького мальчика, и разрешил ему показать свое чудо – маленькое, но приятное и волшебное.


1-09-2020, 23:16

Великий Гэтсби

«Если мерить личность её умением себя проявлять, то в Гэтсби было нечто воистину великолепное, какая-то повышенная чувствительность ко всем посулам жизни... Это был редкостный дар надежды, романтический запал, какого я ни в ком больше не встречал».

Ник Каррауэй принадлежит к почтенному зажиточному семейству одного из небольших городков Среднего Запада. В 1915 г. он закончил Йельский университет, затем воевал в Европе; вернувшись после войны в родной городок, «не мог найти себе места» и в 1922 г. подался на восток — в Нью-Йорк, изучать кредитное дело. Он поселился в пригороде: на задворках пролива Лонг-Айленд вдаются в воду два совершенно одинаковых мыса, разделённые неширокой бухточкой: Ист-Эгг и Уэст-Эгг; в Уэст-Эгге, между двумя роскошными виллами, и притулился домик, который он снял за восемьдесят долларов в месяц. В более фешенебельном Ист-Эгге живёт его троюродная сестра Дэзи. Она замужем за Томом Бьюкененом. Том баснословно богат, учился в Йеле одновременно с Ником, и уже тогда Нику была весьма несимпатична его агрессивно-ущербная манера поведения. Том начал изменять жене ещё в медовый месяц; и сейчас он не считает нужным скрывать от Ника свою связь с Миртл Уилсон, женой владельца заправочной станции и ремонта автомобилей, что расположена на полпути между Уэст-Эггом и Нью-Йорком, там, где шоссе почти вплотную подбегает к железной дороге и с четверть мили бежит с ней рядом. Дэзи тоже знает об изменах мужа, это мучает ее; от первого визита к ним у Ника осталось впечатление, что Дэзи нужно бежать из этого дома немедленно.

1-09-2020, 23:16

Бедная Лиза

В окрестностях Москвы, недалеко от Симонова монастыря жила некогда юная девушка Лиза со своей старушкой матерью. После смерти Лизиного отца, довольно зажиточного поселянина, жена и дочь обеднели. Вдова день ото дня становилась слабее и не могла работать. Одна Лиза, не щадя своей нежной молодости и редкой красоты, трудилась день и ночь — ткала холсты, вязала чулки, весной собирала цветы, а летом ягоды и продавала их в Москве.

Однажды весной, спустя два года после смерти отца, Лиза пришла в Москву с ландышами. Молодой, хорошо одетый человек встретился ей на улице. Узнав, что она продаёт цветы, он предложил ей рубль вместо пяти копеек, сказав, что «прекрасные ландыши, сорванные руками прекрасной девушки, стоят рубля». Но Лиза отказалась от предложенной суммы. Он не стал настаивать, однако сказал, что впредь всегда будет покупать у неё цветы и хотел бы, чтобы она рвала их только для него.

Придя домой, Лиза все рассказала матушке, а на другой день нарвала самых лучших ландышей и снова пришла в город, но молодого человека на этот раз не встретила. Бросив цветы в реку, она с грустью в душе вернулась домой. На следующий день вечером незнакомец сам пришёл к ее дому. Едва завидев его, Лиза кинулась к матушке и с волнением сообщила, кто к ним идёт. Старушка встретила гостя, и он показался ей очень любезным и приятным человеком. Эраст — так звали молодого человека — подтвердил, что собирается и в будущем покупать цветы у Лизы, и ей не обязательно ходить в город: он сам может заезжать к ним.

Я рада, што ў беларускай літаратуры былі такія смелыя і таленавітыя пісьменнікі, як Андрэй Мрый, Максім Гарэцкі, Міхась Зарэцкі і іншыя. Многіх з іх знішчылі сталіністы. Знішчылі за адноадзінае — вернасць Праўдзе, чалавекалюбству. І яшчэ за любоў да сваёй Радзімы — сінявокай Беларусі. Гарэцкага, як мы ведаем, расстралялі на чужыне, Зарэцкага — у Курапатах ці парку Чэлюскінцаў, Андрэя Мрыя бандыты-крыміналісты — на адной з таежных станцый, калі той, выпушчаны нейкім цудам на волю з канцлагера, вяртаўся дадому. Дарэчы, нясоладка склаўся лёс і яго брата — Васіля Шашалевіча (Шашалевічы — сапраўднае прозвішча пісьменнікаў з невялікага гарадка Краснаполле, што на Магілёўшчыне), драматурга, высланага ў Сібір і ўціснутага ў вогнішча зрэзанай бярэзінай.
Раман А. Мрыя «Запіскі Самсона Самасуя» выносіць прысуд самасуеўшчыне як велізарнаму сацыяльнаму і маральнаму злу. Самасуеўшчына — гэта чорны павой прыстасаванства, прайдзісвецтва, кар'ерызму і невуцтва, што сышліся разам, у адной асобе былога чырвонаармейца (ён і пасля вайны паказвае людзям нібыта прастрэлены кулямі свой шынель), вясковага хлопца, якога бацька не выносіць за адрачэнства ад зямлі і хлебаробскай справы, за пераўвасабленне ў чалавека іншых, «падкультурных» паводзінаў, манеры апранацца, за страту каранёў, Самсона Самасуя. Калінікалі, нават пры народзе, гэты былы сын вёскі можа казырнуць сваімі навыкамі былога працаўніка. Так, напрыклад, паказвае, як трэба касіць.
Стары селянін адчувае страшэнную стомленасць. Выпрагшы каня, ён прысеў на полі. Доўга думаў і прыйшоў да высновы, што пара "старыя косці грэць на пяколку ў цяпле", што сыны справяцца з гаспадаркай самастойна. Як ён сябе памятаў, "не глуміў дарэмна хлеб на свеце - гнуў карак, рукі мазоліў".

Стары Габрусь падзяліў паміж сынамі гаспадарку і вырашыў адпачываць. Але сядзець на прызбе ды смактаць люльку яму надакучыла, узяўся рабіць што лягчэйшае па гаспадарцы. Хутка пачалі мяняцца адносіны да бацькі і свёкра ў сыноў і нявестак. Спачатку ціха, а з часам усё мацней заяўляла незадавальненне старым. "Сыны перасталі яго баяцца і паважаць, а нявесткі ў вочы "дармаедам" і "гультаём" называлі... Сыны адсылалі адзін да аднаго, як шкодную, непатрэбную рэч... перакідваліся ім, як дзіцячай качалкай".

Усе ў хаце спалі, калі Габрусь злез з печы, апрануўся, «насунуў вялікую зрэбную торбу на плечьі, узяў кій у рукі, нешта пашаптаў на кут і выйшаў з хаты». Ён пажадаў шчасця роднай хаце, бацькоўскаму кутку, «неспагадлівым дзет-кам» сваім і пайшоў жабраком у свет.

"Пад замак слуцкі" збіраецца народ. Там "над мужыком і шляхтай суд па людску" правіць ваявода. Праз гурт людзей, не слухаючы варты, праціскаецца старац:

...Іскрацца дзіка вочы... Павісла белае валоссе клоччам, Касцісты твар, пагорбленыя плечы...

Аддыхаўшыся, сабраўшы сілы, пачынае споведзь, выносіць на суд свой страшны лёс. Трыццаць год, як ён хаваецца ў лесе.

Лоўчы загадаў Хадыку асачыць мядзведзя, бо на паляванне меўся прыехаць сам гетман. Хадыка тры дні прагуляў у карчме, спадзеючыся, што ўсё паспее зрабіць да прыезду паноў у апошні дзень. Паляванне не адбылося, гетман "словам адборным злаяў лоўчага". Той, калі з'ехалі паны, "спагнаў злосць у ахвоту" на асочніку:

Падхапілі мяне, прывязалі да дрэва, лупцавалі гарапнікам з тоўстага дроту, Падплываў я крывёю ад панскага гневу. Марна бацька.да ног прыпадае з адчаем, плача жонка...

У парыве гневу Хадыка забіў лоўчага і ўцёк у пушчу. Цэлую ноч блукаў па лесе, згадваючы мёртвага пана і яго маладую жонку, уласную сям'ю. Ад людзей ён схаваўся, ад сумлення схавацца немагчыма.

Усю зіму змагаўся з холадам, голадам, сумленнем і д'яблам, які спакушаў выйсці на дарогу і разбоем здабыць ежу, апратку.

Рэдка паварочвалася да Хадыкі паляўнічае шчасце вясной. А к лету ён зусім "падупаў душой, галадоўля ды скруха, тапара не трымаюць аслабшыя рукі". З'явіліся думкі пра самагубства. Шукаючы патрэбную галіну, убачыў пчаліны рой. Вырашыў спачатку зрабіць пчолам дамоўку. Праца адвяла думкі пра смерць.

Хадыка навучыўся "ашукваць і птушку і звера". Наставіў у пушчы шмат пчаліных борцяў, бо "што чалавек варты без працы".

Ішлі гады, "пашчарбіўся тапор, і сярмяга сатлела". Прыйшла старасць, з ёй нядужасць. Хадыка вырашыў ісці да людзей ужо не баючыся зняволення і суда. Ды ўсе, каго ён сустракаў па дарозе і ў вёсцы, "з жахлівым крыкам уцякалі". Толькі адзін чалавек запрасіў на ноч, накарміў гарачай стравай, падараваў старую апранаху, а выслухаўшы Хадыку, падказаў, што "ў места князь прыехаў, судзіць за ўчынкі..."

Хадыка просіць князя прызначыць яму суровае пакаранне, а за гэта абяцае аддаць сваю пчаліную гаспадарку.

Князя вельмі ўразіў аповед старога. Ён перанёс суд на заўтрашні дзень. Хадыка да яго не дажыў, памёр у кляштары.

Казка пачынаецца эпіграфам, радкамі верша Янкі Купалы: "Не шукай ты шчасця, долі на чужым далёкім полі".

Ціхім летнім ранкам нарадзілася Хмарка. 3 вышыні ёй здавалася ўсё на зямлі прыгожым і шчаслівым. Не заўважала, з якой надзеяй пазіралі на яе каласкі пажоўклага жыта. Радасная, светлая Хмарка плыла ўсё далей і далей. Пад вечар апынулася сярод высокіх гор. Скала спытала Хмарку, што тая бачыла. Хмарка пачала гаварыць пра шчаслівае жыццё на зямлі. Арол не пагадзіўся з ёй: "Там палі выплакалі апошнія слёзы, каб даць табе жыццё, шчаслівая Хмарка! I цяпер там нават расы не бывае. Але не для таго назначаліся слёзы, каб радзіць цябе на свет для бадзяння па чужых краях..."

Паплыла далей Хмарка, але яна ўжо не адчувала сябе шчаслівай. Доўга хадзіла па свеце і нідзе не было ёй супакою. Нарэшце вярнулася туды, дзе нарадзілася. "Пажоўклыя палі, сухія травы, пагарэлая збажынка гаротна віталі Хмарку". Зажурылася яна, пацямнела і заплакала.

Стары Дуб сказаў Буслу, каб той моцна наказаў дзецям не бадзяцца дарэмна па свеце, у родным кутку работы хопіць кожнаму.

Цёця Каця і Нічыпар гавораць пра новага дырэктара інстытута. Прыбіральшчыца расказвае, што ён "учора адвячоркам з Зіначкай за горад імчаў". На заўвагу Нічыпара, нібыта Чарнавус не баіцца дырэктара, яна прарочыць, што Гарлахвацкі "з'есць і Чарнавуса ...як з'еў ужо Муравіцкага. Так падвядзе, што той не будзе і ведаць, адкуль што ўзялося".

Левановіч шукае супрацоўніка, які б мог прачытаць у падшэфнай часці лекцыю, расказвае Веры пра сваю працу.

Чарнавус трывожыцца, што з Масквы няма водгуку на працу, збіраецца арганізаваць новую экспедыцыю.

Перапалоханы Туляга расказвае цёці Каці, Веры і Чарнавусу, як па дарозе ў інстытут нейкі чалавек спытаў, ці не Падгаецкі ён. Тлумачыць калегам, якія іранізуюць над яго страхам, што ў Варонежы, дзе сапраўды ў гады грамадзянскай вайны ён працаваў, быў з такім прозвішчам дзянікінскі палкоўнік, вельмі падобны на Тулягу.

З'яўляецца Зёлкін і спрабуе выпытаць у цёці Каці, хто што гаварыў, прыйшоўшы на працу. Цёця Каця раіць яму глядзець за ўласнай жонкай, на што Зёлкін просіць не распускаць плёткі. Прыбіральшчыца расказвае пра перапалоханага Тулягу.

Цёця Каця дае зразумець Гарлахвацкаму, што ведае пра яго адносіны з Зіначкай. Дырэктар хоча ёй павялічыць зарплату, быццам за тое, што яна прыбірае лішнюю плошчу. Цёця Каця адказвае на гэта, што за сакрэты грошай не бярэ. Гарлахвацкі пасылае яе за папяросамі.


Наверх