Сын прыехаў, хусціну прывёз —
Пасвятлела адразу ў хаце.
Дык чаму ж не ўтрымала слёз,
Дык чаго ж гэта плача маці?

Выглядала з відна да відна
I чакала, нібыта свята...
А цяпер?.. Ці ж не рада яна —
Сын жа ў госці прыехаў салдатам.

Кашубская балада. XIV стагоддзе

— Мамачка, мамка, а дзе ж наш татка,
Чаму не ідзе ён дахаты?
— Сыне мой, сыне, мусіць, дзіцятка,
Татка ўсё ў моры заняты.

— Мамачка, мамка, а што там за крыкі?
Чуеш, здаецца, там плачуць...
— Сыне мой, сыне, то ж вецер вялікі —
Бура пачнецца няйначай.

Пасля тлумнага нялёгкага працоўнага дня (вазіў здаваць трасту на льнозавод) Бяляй дужа позна, недзе апоўначы, вярнуўся дадому. Вокны былі цёмныя: жонка і дзеці спалі. Яго не сустракалі, бо раніцай Бяляй з Агнежкай крыху пасварыліся, і жонка прынцыпова зробіць выгляд, што спіць.
Яшчэ ў кабіне накацілася тое, што абавязкова павінна было здарыцца і чаго ён чакаў з трывогай і нецярпеннем. Такое з ім здаралася і раней, таму ні жуды, ні адчаю зараз ужо не было. Ён адчуў, што траціць прытомнасць і некуды правальваецца. У апошняе імгненне паспеў адчыніць дзверы кабіны — і з яе ўжо на ўсе чатыры лапы мякка выскачыў... воўк. Атросся і пабег у бок недалёкага лесу.
Сваю гайню ён сустрэў на ўзлеску: ваўкі ішлі на паляванне. Бяляй стараўся бегчы з падветранага боку, асцерагаўся, каб ваўкі не ўнюхалі пах бензіну, бо амаль суткі правёў у кабіне.
Важак павёў гайню да ягоных хлявоў. Бяляй падсвядома, яшчэ па чалавечай звычцы, кінуўся важаку напярэймы — абараняць сваё дабро. Важак ашчэрыўся так, што ваўкалак завіляў хвастом.

Балгарская балада. XVI стагоддзе

Галашэнне бабак, галашэнне матак —
Зборня панаехала адбіраць падатак.

Па ўсмешцы роднай — ад кожнага плачу,
Ад кожнае хаты — па гульні дзіцячай.

Па маленькая ручцы — ад кожнае міскі,
Па адной надзеі — ад кожнай калыскі.

Украінская балада. XIX стагоддзе

Пецярбургская, чужая.
Дзякуй табе, ноча, —
У прыгоннага Тараса
Ты як дзень святочны.

Дзякуй табе, Летні садзе:
Пры тваёй спагадзе,
Дзень адбегаўшы для іншых,
Ноччу сам прысядзе.

Ляжаць на далоні зерні...
Не верне зямля іх?.. Ці верне?..
Чысценькія такія,
Дагледжаныя і сухія;
Іх аддаваць страшліва
Нават зямлі ўрадлівай.

А што, калі сонца не знойдзе
I промень воддаль іх пройдзе?..
А што, як у цёмных нетрах
Не хопіць для іх паветра?..
I яны, нібы рыба на беразе,
Задыхнуцца ў раллі?..

Зіма, 1929 год

– Айё, айё, а хатачка ж ты мая родная... З самаробнай драўлянай скрынкі, што стаяла на снезе, ён узяў у пальцы бліскучы, новенькі (нядаўна панакупляў у раёне) цвік – во яшчэ цвікі купляў: жыць тут збіраўся! – і міжволі адчуў, што ў яго дрыжаць рукі.
Прытрымліваючы локцем дошку, нагнуўся зноў, падняў з гурбы снегу тапор і, быццам праз які засціл, што раптам павіс перад вачыма, засланіўшы ўсё на свеце, пачаў, асабліва не разбіраючы, малаціць як папала абухам – абы толькі трапляць па плешцы цвіка.
З тапарышча абсыпаўся наліплы снег, дошка спружыніла, гула так, як звычайна гудзе труна, калі прыбіваюць века перад тым, як назаўсёды апусціць у магілу гэтую цесную і цёмную хату. У яго сціснулася сэрца – яму здалося, што і сам ён не забівае вокны, а напраўду закалочвае труну. У яго яшчэ болей пацямнела ўваччу, стала горка ў роце, пачало рэзаць у вачах – як усё роўна ў іх сыпануў хто жарствою.
Адразу ж, адно пачуўшы грукат, нібы яна толькі і чакала гэтых першых удараў тапара, загаласіла яшчэ гучней, заплакала, як па нябожчыку, жонка:
– Айё, айё, а хатачка ж ты наша родная! А навошта ж ты нас адпускаеш у такую далёкую дарожачку. А ўчапіся ж ты сваімі вугалочкамі, сваімі клямачкамі, сваімі сенейкамі, сваімі ганачкамі і ўтрымай нас ля сябе. А я ж ужо цябе болей ніколі-ніколі не пабачу, а ты ж ужо не абзавешся да мяне сваімі дзверцамі, не ўсміхнешся сваімі воканкамі. А мая ж ты хатачка... I маснічанкі твае не скрыпнуць больш пад маімі нагамі, і печачка ж твая не прывеціць мяне сваім полымкам. А мая ж ты матулечка... А я ж не пагрэюся ў табе ад марозу ўзімачку, а ты ж не схаваеш мяне ад спёкі лецечкам. Айё, айё...

Кніга змяшчае эсэ, дзе ёсць усё пра нашу краіну: дзе мы знаходзімся на планеце, наша зямля, нашы людзі, наша мова, наша вада, нашы лясы, нашы замкі, нашы святыя, нашы войны, наша неба і наш космас, якія песні спяваем, з чаго смяёмся, нашы міфы, нашы гарады і мястэчкі...

"Зялёны лісток на планеце Зямля" - самабытная энцыклапедыя нашага краю і нашага жыцця. Гэта не лірыка, але ўся кніга пранізана пачуццём, лірычнасцю, замілаванасцю, любоўю да таго, пра што расказваецца.

Выданне будзе карысна як для вучняў старэйшых класаў і студэнтаў, так і для выкладчыкаў краязнаўства.

Там
Да хрусту ў галінах
Пацягваюцца спрасоння бярозкі
I атрасаюцца ад імху і лісця
Баравікі.

Там,
Паколаты яловымі лапкамі,
Выходзіць з лесу густы туман,
Якім накрываліся зайчаняты
Ноччу.

Дружа мой!
Хочаш,
Я падарую табе
Самае-самае дарагое,
Што помню?
Я падарую табе
Ручавінку дыму
Над маёю роднаю вёскаю,